Lastik Basınç Sensörü Nedir, Ne İşe Yarar ve Nasıl Çalışır?
Güvenli ve verimli bir sürüşün temel taşlarından biri, doğru lastik basıncını korumaktır. Araçlarda bulunan lastik basınç sensörü (TPMS), lastiklerin içindeki hava basıncını sürekli olarak izleyip sürücüye anlık bilgi sağlayarak bu kritik görevi yerine getirir.
Peki, lastik basınç sensörü tam olarak nedir, nasıl çalışır? Bu gibi soruları ve daha fazlasını sizler için yanıtladık.
Lastik Basınç Sensörü Nedir? Ne İşe Yarar?
Lastik basınç sensörü, araç lastiklerinin içindeki hava basıncını ölçmek ve sürücüye bildirmek için kullanılan bir cihazdır. Bu sensörler, genellikle lastiğin supap gövdesinin tabanında veya jantın içinde bulunur ve lastik basıncını anlık olarak ölçerek verileri araç gösterge paneline veya bilgisayarına gönderir.
Lastik basınç sensörü (TPMS), lastiklerdeki basınç düşüşünü veya yükselişini sürücüye bildirerek olası patlamaların, dengesiz aşınmaların ve yakıt tüketiminin artmasının önüne geçer. Bu sayede, araç daha güvenli bir şekilde kullanılabilirken, lastiklerin ömrü uzar ve çevreye daha az karbon emisyonu salınmış olur. TPMS, aynı zamanda ani basınç kaybı durumunda hızlı uyarı vererek kazaların önlenmesine katkı sağlar.
Lastik Basınç Sensörü Nasıl Çalışır?
1. Doğrudan Sistem
Lastik basın sensörleri, her lastiğin supap gövdesinin tabanında veya jantın içinde yer alır. Lastik sibobu ile entegre olan bataryalı sensörler, lastik boşluğundaki hava basıncını doğrudan ölçer. Bu bilgiler kablosuz olarak aracın merkezi bilgisayarına gönderilir. Lastik basıncında bir değişiklik olduğunda, sürücü anında bilgilendirilir ve gösterge panelinde bir uyarı lambası yanar.
2. Dolaylı Sistem
Araçtaki ABS veya ESP sistemleri aracılığıyla lastik basıncı tahmin edilir. Lastiklerin dönme hızındaki farklılıklar ölçülerek basınç değişimi belirlenir. Bir lastiğin basıncı diğerlerinden farklı olduğunda, o lastik daha fazla döner ve sistem bu farklılığı algılayarak sürücüyü uyarır.
Lastik Basınç Sensörü Nasıl Kontrol Edilir?
- Her lastiğin hava basıncını manometre ile ölçün. Lastiklerin basıncı, aracın kullanım kılavuzunda belirtilen ideal seviyede olmalıdır.
- Sensörlerin pillerinin bitip bitmediğini kontrol edin. Genellikle piller 10 yıla kadar dayanır, ancak zamanla zayıflayabilir. Ek olarak, sensörlerin mekanik hasar görmemiş olduğunu kontrol edin. Hasarlı sensörler lastik basıncını doğru ölçemeyebilir.
- Bazı sistemlerde, lastik basınç sensörlerinin kalibrasyonunun yapılması gerekebilir. Bu, genellikle bir diagnostik cihaz ile yapılır.
- Gösterge panelindeki lastik basınç uyarı lambasını kontrol edin. Lamba yanıyorsa, lastik basıncını kontrol edin ve gerektiğinde ayarlayın.
- Lastik basınç değerlerini ideal seviyeye getirdikten sonra, aracınızı hareket ettirdikten kısa bir süre sonra uyarı ışığı kendiliğinden sönecektir. Ancak ışığın yanmaya devam etmesi durumunda, aracın direksiyon altındaki “set” düğmesine basarak sistemi sıfırlayabilirsiniz.
- Sensör arızası şüphesi varsa, bir oto tamircisine başvurarak profesyonel bir kontrol yaptırın. Uzmanlar, sensörlerin durumunu diagnostik cihazlarla değerlendirebilir.
Lastik Basınç Sensörü Takılmazsa Ne Olur? Araç Muayenesinden Geçer mi?
Lastik basınç sensörü takılmazsa, aracın sürüş güvenliği ve performansı olumsuz etkilenir. Sensörler olmadan lastik basıncı düzenli olarak manuel olarak kontrol edilmelidir. Düşük veya yüksek lastik basıncı, lastiklerin erken aşınmasına, yakıt tüketiminin artmasına ve sürüş kontrolünün zayıflamasına neden olabilir. Ayrıca, lastik basıncı düştüğünde lastik patlaması riski artar.
TÜVTÜRK araç muayenelerinde lastik basınç sensörleri ana arıza unsuru olarak değerlendirilmez. Bu nedenle, lastik basınç sensörleri takılmamış olsa bile araç muayenesinden geçebilir. Ancak, lastik basıncının uygun seviyede olması ve lastiklerin iyi durumda olması önemlidir. Araç muayeneleri sırasında lastiklerin genel durumu kontrol edilir, ancak sensörlerin varlığı veya işlevselliği muayene kriteri değildir.
Lastik Basınç Sensörü Her Araca Uyumlu mu?
Lastik basınç sensörleri her araca tam olarak uyumlu değildir. Bir aracın lastik basınç sensörü sistemi, aracın üreticisi tarafından belirlenmiş özel bir yapılandırmaya sahip olabilir ve belirli araç modellerine özgü olabilir. Ancak, universal lastik basınç sensörleri mevcuttur. Bu sensörler, farklı araç modellerine uyumlu hale getirilebilmektedir. Universal sensörler, aracın protokollerinin yüklenmesiyle çalışır ve bu sayede birçok farklı araca uyumlu olabilirler. Montajı basit ve hızlıdır, genellikle 4-6 yıl arası bir pil ömrüne sahiptir.
Lastik Basınç Sensörü Ne Zaman Uyarı Verir?
Lastik basınç sensörünün uyarı verme zamanı kullanılan aracın sistemine ve ayarlarına göre değişiklik gösterebilir, ancak genelde aşağıdaki durumlarda sensör uyarı verir:
- Çoğu araçta, lastik basıncı üretici tarafından tavsiye edilen değerin %20 veya daha fazlası düştüğünde sensör devreye girer ve gösterge panelinde bir uyarı ışığı yanar.
- Lastik basıncı, aracın üreticisi tarafından belirlenen maksimum basınç sınırını aştığında da uyarı verebilir. Bu durum nadirdir ancak özellikle lastik aşırı şişirilmişse meydana gelir.
- Ani basınç kaybı (lastik patlaması gibi) durumunda TPMS hızlı bir şekilde uyarı vererek sürücüyü bilgilendirir.
- Soğuk hava sıcaklıkları lastik basıncını düşürebilir, bu da TPMS’nin uyarı vermesine neden olabilir. Bu durumda lastik basıncını kontrol edip gerektiğinde düzeltmek gerekir.
Paylaş
