e-TIR Sistemi Nedir?
5-6 Şubat 2020’de düzenlenen bir oturumla kabul edilen Elektronik Tır Sistemi, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu’nun uzun bir süre gerçekleştirdiği müzakereler sonucunda hayata geçmiştir. eTIR olarak adlandırılan Elektronik Tır sisteminin tam dijitalleştirilmesi için yeni yasal çerçeve yürürlüğe girdikten sonra eTIR beş kıtada 77 ülkeye açılmıştır. Bu değişiklik, TIR sistemini gümrük garantisi altına alarak malların kağıtsız bir şekilde geçişine izin vermektedir.
Bu sistem; malların, araçların veya konteynerlerin uluslararası geçişi hakkında güvenli veri alışverişini sağlamayı amaçlar. e- TIR sistemi 30.000’den fazla yetkili operatörü içerir ve dünya çapında 3.500’den fazla gümrük idaresinde kabul edilir. Cenevre’deki, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu’nun liderliğinde TIR dijitalleşmesini desteklemek için yetkililer ile birlikte özel bir tören düzenlenerek hayata geçirilen bu proje, tır taşımacılığı için bir dönüm noktasıdır. Türkiye; İran ve Gürcistan ile uygulamakta olduğu pilot projeler ile TIR Sisteminde dijitalleşme çalışmalarına küresel çapta öncülük etmiştir. Bu sistem tır taşımacılığı adına uluslararası bir önem taşır, çünkü ticaret ve taşımacılığın kolaylaştırılması, taşıma maliyetlerinin indirgenmesi ve sınır geçişlerindeki gecikmelerin önlenmesinde etkili bir rol oynar.
77 ülke arafında 34.000’den fazla nakliye ve lojistik şirketi tarafından kullanılan e-tır sistemi, sınır ötesi nakliye süresini %80’e kadar ve maliyetleri %38’e kadar azaltmaktadır. Yeni sistemin uygulanmasına kadar kağıt belgelerin yayınlanmasına dayanan prosedürlerinin dijitalleştirilmesi, daha fazla verimlilik kazanımı sağlayacak şekilde ayarlanmıştır. eTIR sistemi, TIR sistemine dahil olan tüm aktörlere faydalar sunar. İlk olarak, ek güvenlik ve risk yönetimi fırsatları getirerek dolandırıcılık riskini azaltır. İkincisi, gelişmiş uluslararası iş birliği, tüm aktörlerin idari yüklerini önemli ölçüde azaltmasına ve entegre tedarik zinciri yönetiminin faydalarını en üst düzeye çıkarmasına olanak sağlayacaktır. Son olarak, önceden kargo bilgilerinin sağlanması ve gerçek zamanlı bilgi alışverişi, TIR prosedürünü hızlandıracaktır.
Elektronik TIR için nihai yasal çerçevenin oluşması, Gümrük Makamlarının, TIR birliklerinin ve diğer bölgesel ve uluslararası kuruluşların desteğiyle on yılı aşkın bir planlama, yatırım ve deneme sürecinin sonunda ancak tamamlanabilmiştir. Azerbaycan, Gürcistan, İran, Moldova Cumhuriyeti, Pakistan, Tacikistan, Tunus, Türkiye ve Özbekistan, gümrük bilgi sistemlerini eTIR uluslararası sistemiyle birbirine bağlama sürecinin öncüleri arasındadır. Bu ülkelerle yapılan pilot projeler sayesinde sistemin avantajları ve dezavantajları saptanmış ve iyileştirme çalışmaları başlamıştır. Ayrıca, Avrupa Birliği, üye devletleri adına, Avrupa Birliği’nin Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemini (NCTS) eTIR uluslararası sistemiyle birbirine bağlamak için bir kavram kanıtını tamamlama süreci de belli bir zaman gerektirmiştir. Böylece Avrupa Birliği ülkeleri ile de e-Tır sistemi uygulanabilmiştir. Günümüzde TIR sisteminin 70’e yakın ülkede faaliyet gösteriyor ve genişlemeye devam ediyor olması arka planda uzun yıllar süren çaba ve emeğin karşılığıdır. E- TIR’ın piyasaya sürülmesi, TIR sistemini daha da güvenli hale getirmeyi amaçlar. Daha verimli ve rekabetçi hale getirerek bu sistemin tüm avantajlarının kullanılmasına olanak sağlar. Sınır geçişlerinde kağıt kullanılmadan ve temassız şekilde geçişe olanak sağlamıştır. Korona salgını sırasında bu sistemin önemi daha da iyi anlaşılmıştır.
Paylaş
