Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) Nedir?
İnsan ve hava dışında, dünya üzerindeki her türlü canlı ve cansız varlık uluslararası ticaretin konusu olabilir. Bu kapsamda da her gün dünyanın dört bir yanında binlerce ürün, yüzlerce ülke arasında sürekli yer değiştirir. Mevcuttaki muazzam çeşitlilikte sadece ürün isimleriyle kayıt tutulması ticari kayıtlarda karmaşaya neden olabilir. Sınırsız ürün yelpazesinin düzenli ve anlaşılır bir yapıda sınıflandırılması gerekliliği, gümrük tarifesi kavramını hayata geçirmiştir.
Ticaretin düzenlenmesi ve kontrol altında tutulması ise Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) adı verilen bir sistemle gerçekleştirilir. Bu yazımızda Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu’na (GTİP) dair merak edilen tüm detayları bulabilirsiniz.
Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) Ne Demektir?
Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP), ticari ürünlerin dünya genelinde nasıl sınıflandırılacağını ve tanımlanacağını belirleyen uluslararası standart bir kodlama sistemidir. Ülkelerin ithalat ve ihracat işlemlerinde kullanılan numaraları içerdiği ve her bir ürünü benzersiz bir kimlikle etiketlediği için uluslararası ticaretin en temel yapı taşlarından biridir.
Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) Ne İşe Yarar?
Dünya genelinde yüzlerce ülke arasında binlerce ürün sürekli olarak alınıp satılmaktadır. Ancak bu ürünlerin çeşitliliği, ticari işlemlerin yönetimini ve istatistiklerin toplanmasını oldukça karmaşık hale getirir. GTİP, uluslararası ticarette düzeni sağlamak ve ticaretin akışını kolaylaştırmak için hayata geçirilmiştir. Her bir ürünü tanımlamak ve sınıflandırmak için sayılardan oluşan GTİP kodları bulunur.
Temel olarak ilk altı haneli kod, ürünün genel bir kategorisini belirtir. Ancak bazı ürünlerin daha ayrıntılı bir şekilde tanımlanması gerektiğinde kodlar iki, dört veya sekiz haneli hale getirilir. Bu şekilde her ürünün özelliklerine, bileşenlerine ve kullanım amacına uygun bir şekilde sınıflandırılması sağlanır.
GTİP kodları, her ülkenin kendi ulusal gümrük tarifelerine göre oluşturulur. Ancak bu kodlar uluslararası ticarette ortak bir dil oluşturmak için Dünya Gümrük Örgütü (WCO) tarafından belirlenen bir standart olan Armonize Sistem Nomanklatürü temel alınarak oluşturulur. Bu sayede ülkeler arasındaki ticaret, düzenli ve anlaşılır bir şekilde gerçekleştirilir. Türkiye’de GTİP ile ilgili tüm düzenlemeler Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na bağlıdır. Armonize Sistem Nomanklatürü’nü 1 Ocak 1989 yılından bu yana kullanan ülkemizdeki GTİP kodları 12 basamaktan oluşur.
GTIP Neden Önemlidir?
GTİP, uluslararası ticaretin en temel ve önemli unsurlarından biridir. Dünya genelinde ticaretin düzenlenmesi, izlenmesi ve yönetilmesi için vazgeçilmez bir araç olan GTİP’in önemli olmasının nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- GTİP, ürün çeşitliliğini düzenli ve anlaşılır bir yapıda sınıflandırarak her ürüne benzersiz bir kimlik kazandırır. Böylece her ülke ürünlerini ulusal gümrük tarifelerine uygun şekilde sınıflandırabilir ve gümrük vergilerini doğru bir şekilde uygulayabilir.
- GTİP kodları, dünya genelindeki ticaret verilerinin toplanmasını ve analiz edilmesini sağlar. Bu sayede ülkeler, ticaret politikalarını ve ekonomik kararlarını sağlam verilere dayanarak oluşturabilir.
- GTİP, uluslararası ticarete ortak bir dil ve sınıflandırma sistemi kazandırdığı için ülkeler arasında ticari süreçlerin daha verimli ve hızlı bir şekilde yürütülmesine olanak tanır. Böylece ticaretin akışını kolaylaştırır.
- Ülkelerin kendi ekonomik hedeflerine uygun ticaret politikaları oluşturmalarına yardımcı olur.
- Ticaretin sınırlar ötesinde bile bir denge ve düzen içerisinde gerçekleşmesini sağlar.
GTİP Kodu Nasıl Alınır?
Gümrük tarifesindeki eşyalar farklı kriterler göz önünde bulundurularak sınıflandırılır. GTİP kodunu doğru şekilde alabilmek için takip edilmesi gereken adımlar şunlardır:
- Eşyanın Niteliği ve Kullanım Amacı: Eşyanın üretiminde kullanılmış olan madde, eşyanın niteliği ve kullanım amacı tespit edilir. Bu bilgiler, eşyanın doğru bir şekilde sınıflandırılması için önemlidir. Ayrıca eşyanın yedek parça mı yoksa tamamlanmış bir ürün mü olduğu da belirlenmelidir.
- Fasıl ve Pozisyon Belirleme: Eşyanın yer alacağı bölüm ve dahil olacağı fasıl belirlendikten sonra eşyaya en uygun tarife pozisyonu ve alt pozisyonu bulunur. Bu adım eşyanın genel kategorisine ve alt kategorisine yerleştirilmesini sağlar.
- Açıklama ve İzahname Notlarının Analizi: Eşyanın sınıflandırılması için açıklama ve izahname notları dikkatle analiz edilir. Bu notlar, eşyanın özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklayan önemli bilgiler içerir. Bu sayede eşyanın doğru bir şekilde sınıflandırılması sağlanır.
- Benzer Eşyaların İncelenmesi: Eşyanın sınıflandırılması için benzer eşyaların da incelenmesi önemlidir. Bu inceleme eşyanın hangi tarife pozisyonuna en uygun şekilde yerleştirileceğini belirlemeye yardımcı olur. Aynı zamanda verilmiş bağlayıcı tarife bilgileri de göz önünde bulundurulur.
GTİP Numarasına Sahip Ürün Nedir?
GTİP numarasına sahip ürün, uluslararası ticarette kullanılan ürün demektir. Uluslararası ticarette kullanılan ürünler GTİP numarası sayesinde doğru bir şekilde sınıflandırılır ve buna göre gümrük vergisine tabi olur. İnsan ve hava dışında, ticareti yapılabilen her ürünün GTİP numarası vardır.
GTİP Kodumu Nasıl Öğrenirim?
GTİP kodunu öğrenmek için arama motorlarının sonuç sayfalarında çıkan web sitelerinden sorgulama yapılabilir. Güvenilir sorgulama yapmak için T.C. Ticaret Bakanlığı’nın Tarife Arama Motoru’nu tercih edebilirsiniz.
Paylaş
